De afge­lo­pen zomers kon je niet om hem heen: de eiken­pro­ces­sie­rups. Zag je ‘m niet in het bos, dan kwam hij voor­bij in het nieuws. Voor­al de ver­ve­len­de klach­ten die de jeukrups ver­oor­zaakt maken ‘m berucht. Maar wat voor beest­je is het eigen­lijk en hoe kun je over­last bestrijden?

De eiken­pro­ces­sie­rups: de basis
De eiken­pro­ces­sie­rups is een behaar­de rups, die leeft van eiken­bla­de­ren. Tus­sen april en juli krui­pen de grij­ze rup­sen groeps­ge­wijs, in pro­ces­sie (van­daar de naam), naar boom­top­pen om daar de bla­de­ren op te eten. Dat gebeurt voor­al in de eik, maar bij veel onder­lin­ge con­cur­ren­tie wij­ken de rup­sen ook uit naar beu­ken en berken.

Over­last van de eikenprocessierups
Naast de nor­ma­le beha­ring heeft de rups zo’n 700.000 micro­sco­pisch klei­ne brand­ha­ren op zijn huid. Het zijn ver­de­di­gings­me­cha­nis­mes van onge­veer 0,2 tot 0,3 mil­li­me­ter lang, met klei­ne weer­haak­jes. De rups kan de haren actief afschie­ten als hij zich bedreigd voelt. Ook gebruikt hij de brand­ha­ren bij het bou­wen van zijn nest. Deze haren, rond­vlie­gend in lucht, zor­gen voor klach­ten bij men­sen. Denk dan aan jeuk, blaas­jes en ont­sto­ken ogen. Voor­al in juni, juli en augus­tus komt dit veel voor.

Bestrij­ding van de eikenprocessierups
Spaar­ne­lan­den vangt jaar­lijks eiken­pro­ces­sie­rups­vlin­ders bij eiken in de open­ba­re ruim­te. Dat gebeurt met fero­moon­val­len. Het aan­tal gevan­gen vlin­ders geeft mooi inzicht in de moge­lij­ke aan­we­zig­heid van nes­ten van de eiken­pro­ces­sie­rups. In 2018 is zo op twee loca­ties in Haar­lem de eiken­pro­ces­sie­rups aan­ge­trof­fen. Deze zijn machi­naal weg­ge­zo­gen. Mocht de rups op gro­te schaal voor­ko­men, dan kan Spaar­ne­lan­den de bomen ook bespui­ten met een bio­lo­gisch afbreek­baar bestrij­dings­mid­del. Heb je zelf een eiken­boom in de tuin staan? Dan ben je zelf ver­ant­woor­de­lijk voor de even­tu­e­le bestrij­ding van de rups. Scha­kel hier­voor wel een gecer­ti­fi­ceerd bedrijf in.

Spin­sel­mot ver­sus eikenprocessierups
En voor­dat je denkt een eiken­pro­ces­sie­rups ont­moet te heb­ben, check dan eerst of het niet om de onschul­di­ge spin­sel­mot gaat. Spin­sel­mot­ten zijn rup­sen die ver­schil­len­de soor­ten bomen en strui­ken kaal­vre­ten. Ze kap­se­len daar­bij de boom in met een dicht wit zij­de­spin­sel. De web­ben van de eiken­pro­ces­sie­rups en spin­sel­mot lij­ken op elkaar, maar de rup­sen ver­schil­len. Zo zijn eiken­pro­ces­sie­rup­sen behaard en don­ker van kleur. De spin­sel­mot­rup­sen zijn een stuk lich­ter en niet behaard.

Wat kun jij doen?
Kom je langs een gemeen­te­lij­ke weg een eiken­boom tegen met de eiken­pro­ces­sie­rups? Meld dit bij de gemeen­te Haar­lem via deze link of tele­foon­num­mer 14 023. Besmet­te bomen langs een pro­vin­ci­a­le weg kun je mel­den bij de pro­vin­cie Noord-Hol­land via tel. 0800 — 0200 600 (gra­tis) of per mail naar servicepunt@noord-holland.nl. Heb je last jeuk en bul­tjes of oog­klach­ten? Spoel je ogen en huid met lauw water en haal de brand­ha­ren van je huid met plak­band. Niet krab­ben of wrij­ven! Heb je na twee weken nog steeds last, ga dan naar de huisarts.